تدوین نقشه جدید اقتصادی همزمان با پاکسازی سیاسی؛ در نشست حزب کمونیست چین چه میگذرد؟
اقتصاد آنلاین
1 آبان 1404
2۰31
به گزارش اقتصادآنلاین، حزب کمونیست چین، بار دیگر پشت درهای بسته نشست کمیته مرکزی خود را برگزار میکند؛ نشستی که از آن به عنوان یکی از مهمترین رویدادهای سیاسی سال یاد میشود.
«پلنوم چهارم» کمیته مرکزی حزب کمونیست چین، گردهمایی نخبگان سیاسی در دومین اقتصاد بزرگ جهان، قرار است نقشه اقتصادی پنجساله آینده کشور را ترسیم کند.
اما این نشست در حالی برگزار میشود که تغییرات زیادی در حزب کمونیست در جریان است که شیجینپینگ آن را رهبری میکند.
درحالی که زمزمهها درباره آینده توازن قدرت در حزب و جانشینان احتمالی رییسجمهور فعلی چین نیز به گوش میرسد.
پلنوم چیست و چگونه برگزار میشود؟
«پلنوم» در ادبیات سیاسی چین به جلسات عمومی کمیته مرکزی حزب کمونیست گفته میشود؛ نهادی که متشکل از حدود ۳۷۰ عضو اصلی و علیالبدل است و بهطور معمول در هر دوره پنجساله هفت بار تشکیل جلسه میدهد.
پلنوم چهارم، که از روز دوشنبه آغاز شده و چهار روز به طول میانجامد، در فضای کاملاً غیرعلنی و محرمانه برگزار میشود.
جزئیات کامل مباحثات این نشست و تصمیمهای آن، طبق سنت حزب، تا هفتهها و بعضا ماهها بعد فاش نخواهد شد؛ اما بر اساس گزارشها، انتظار میرود خروجی آن هم مسیر اقتصادی آینده چین را مشخص کند و هم تصویری روشن از ساختار قدرت جدید در حزب ارائه دهد.
نشست در میانه جنگ تجاری با آمریکا
پلنوم چهارم در زمانی برگزار میشود که چین با ترکیبی از چالشهای داخلی و خارجی مواجه است. رشد اقتصادی کاهش یافته، جنگ تجاری با آمریکا تشدید شده و اعتماد عمومی پس از بحران املاک و رکود مصرف، تضعیف شده است.
نکته دیگر اینجاست که این نشست در آستانه دیدار شی جینپینگ با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا در هفتههای پیش رو برگزار میشود؛ بنابراین در چنین وضعیتی، پلنوم چهارم برای حزب کمونیست از یک سو نشستی برای برنامهریزی توسعه اقتصادی و از سوی دیگر آزمونی برای انسجام درونی و بازسازی مشروعیت سیاسی محسوب میشود.
رهبران حزب میکوشند نشان دهند که هنوز قادرند رشد اقتصادی، فناوری پیشرفته و ثبات سیاسی را همزمان پیش ببرند؛ سه مؤلفهای که بنیان اقتدار چین امروز را تشکیل میدهند.
پاکسازی بزرگ در ارتش و ساختار قدرت
تغییرات حزبی نیز این نشست را بیش از پیش مورد توجهات قرار داده است.
به گفته منابع رویترز، این نشست شاهد بیشترین جابهجایی نیروی انسانی از سال ۲۰۱۷ است.
دستکم ۱۱ عضو کمیته مرکزی قرار است جای خود را به افراد جدید بدهند، در حالی که هشت ژنرال ارتش آزادیبخش خلق در روزهای اخیر به اتهام فساد مالی از حزب اخراج شدهاند.
در رأس آنان هه وِیدونگ، نفر دوم ارتش و نایبرئیس کمیسیون نظامی مرکزی، قرار دارد. اخراج او بزرگترین پاکسازی نظامی چند دهه اخیر تلقی میشود.
این کمیسیون که تحت ریاست شخص شی جینپینگ است، از سال گذشته تاکنون سه عضو خود را به دلیل پروندههای فساد از دست داده و اکنون با خلأ رهبری روبهرو است.
کارشناسان معتقدند شی ممکن است برای پر کردن جای خالی هه، یکی از دو عضو فعلی کمیسیون، لیو ژنلی یا ژانگ شنگمین را ارتقا دهد، یا مانند گذشته، یک افسر رده بالای میدانی را با جهشی سریع به رأس ساختار نظامی برساند. همان کاری که پیشتر با خود هه نیز انجام داده بود.
این پاکسازیها همزمان با تحقیقات فساد در میان مقامهای غیرنظامی نیز پیش میرود. چندین استاندار و وزیر پیشین، از جمله جین شیانگجون و تانگ رنجیان، به اتهام سوءاستفاده از قدرت از حزب اخراج یا در حال بازجویی هستند.
به باور تحلیلگران، این اقدامات بخشی از تلاشی هماهنگ برای پاکسازی حلقههای غیرقابل اعتماد و آمادهسازی نسل تازهای از رهبران وفادار به شخص شی جینپینگ است؛ نسلی که احتمالاً در بازآرایی بزرگ بعدی حزب در سال ۲۰۲۷ و به ویژه برای تعیین جانشین شی نقش خواهد داشت.
نقشه راه اقتصادی جدید چین چیست؟
در محور دیگر نشست، تدوین برنامه پنجساله جدید چین قرار دارد؛ سندی که جهتگیری اقتصاد این کشور را از سال ۲۰۲۶ تا ۲۰۳۰ تعیین میکند.
بر اساس دادههای بانک جهانی، رشد اقتصادی چین در سال جاری ۴.۸ درصد برآورد شده؛ کمی پایینتر از هدف رسمی دولت یعنی ۵ درصد.
این رقم اگرچه نشان از ثبات نسبی دارد، اما بازتابدهنده افزایش فشارهای داخلی از جمله رکود بازار املاک، کاهش مصرف خانوار، و بحران بیکاری جوانان که در گروه سنی ۱۶ تا ۲۴ سال به ۱۹ درصد رسیده است.
به گفته اقتصاددانان، هدف چین دستیابی به رهبری جهانی در حوزه فناوری است؛ حتی اگر به قیمت کاهش رشد کوتاهمدت یا تخصیص غیربهینه منابع تمام شود.
در همین راستا، دولت سیاستهای مشوقی، چون یارانههای مراقبت از کودک، وامهای مصرفی، و طرح تعویض کالاهای خانگی و خودروهای برقی را دنبال میکند تا اعتماد مصرفکنندگان بازسازی شود.
پیری جمعیت؛ چالش آینده چینیها
فراتر از برنامههای پنجساله، چین با چالشهای ساختاری عمیقی روبهرو است. جمعیت ۱.۴ میلیاردی این کشور رو به کاهش است و سرعت پیری آن در حال افزایش. در عین حال، خانوادهها پس از سقوط بازار مسکن از هزینههای خود کاستهاند. رهبران حزب هدفی بلندمدت تعیین کردهاند: دو برابر کردن اندازه اقتصاد از ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۵.
تحلیلگران، اما میگویند حفظ رشد سالانه بین ۴ تا ۵ درصد در دهه آینده کاری بسیار دشوار خواهد بود.
با این حال، برای حزب کمونیست، رشد اقتصادی همچنان محور مشروعیت و ثبات سیاسی و معیاری برای نشان دادن کارآمدی و تداوم قدرت در برابر مردم چین و جهان است.
نشستی برای تثبیت اقتدار شی؟
در چنین شرایطی، به نظر میرسد نشست پلنوم چهارم، ترکیبی است از پاکسازیهای سیاسی گسترده، انتصابات تازه و طراحی برنامه اقتصادی جدید چین.
تحلیلگران میگویند که چین در حال بازسازی ساختار قدرت خود برای ورود به فصل تازهای از رقابت جهانی است و تلاش میکند تا تبدیل به قدرتی هژمون در برابر آمریکا شود.
