لبخند بازارها به آتشبس موقت تجاری چین و آمریکا؛ توافق مقدماتی در آستانه دیدار سران
اقتصاد آنلاین
5 آبان 1404
2۰28
به گزارش اقتصادآنلاین، این توافق اولیه در حاشیه نشست انجمن کشورهای جنوب شرق آسیا (آسهآن) در مالزی، میان تیم اقتصادی دو کشور شکل گرفت.
اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، در گفتوگویی با خبرنگاران گفت این چارچوب تهدید اعمال تعرفههای ۱۰۰ درصدی بر کالاهای چینی از اول نوامبر را «فعلاً از میان برداشته است» و راه را برای گفتوگوی مستقیم میان ترامپ و شی در کره جنوبی هموار میکند.
اما پشت این جملات، پنج دور مذاکرات فشرده و پیچیده بر سر تعرفهها، صادرات مواد معدنی، فناوری پیشرفته و کشاورزی بین هیاتهای دو کشور جریان داشته است.
تعرفهها تعلیق میشود
مهمترین بند چارچوب تازه، تعلیق موقت تهدید تعرفهای از سوی آمریکا است. ترامپ از اردیبهشت امسال تاکنون با اعلام «روز آزادی اقتصادی»، چین را به اعمال تعرفههای ۱۰۰ درصدی بر واردات تهدید کرده بود.
این تهدید، در صورت اجرا، میتوانست میلیاردها دلار تجارت میان دو کشور را متوقف و زنجیرههای تأمین جهانی را دچار بحران کند.
بر اساس گزارشهای منتشرشده، توافق تازه میان اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، و لی چنگگانگ، معاون نخستوزیر چین، پیشبینی میکند که تعرفهها فعلاً تعلیق شوند تا مذاکرات رسمی در سطح سران انجام شود.
تحلیلگران میگویند واشنگتن با این تصمیم، در پی مهار تورم داخلی و حمایت از بخش صنعتی و کشاورزی آمریکا است.
در مقابل پکن نیز امیدوار است با ثبات در روابط تجاری، فشارها روی صادرات خود را کاهش دهد.
عناصر کمیاب؛ اهرم فشار چین
دومین محور اصلی گفتوگوها، موضوع صادرات عناصر کمیاب بوده است. موادی حیاتی برای تولید جنگندهها، خودروهای برقی، تلفنهای هوشمند و باتریهای صنعتی.
چین که نزدیک به ۶۰ درصد از تولید جهانی و بیش از ۹۰ درصد از پالایش عناصر کمیاب را در اختیار دارد، در ماههای گذشته کنترل صادرات این مواد را تشدید کرده بود. اقدامی که در واشنگتن بهمنزله «فشار استراتژیک» تعبیر شد.
اکنون، در چارچوب توافق جدید، پکن پذیرفته است که اجرای این کنترلها را به مدت یک سال به تعویق بیندازد.
به گفته منابع آگاه، این امتیاز به آمریکا اجازه میدهد تا زنجیره تأمین مواد معدنی مورد نیاز صنایع دفاعی و فناوری خود را تثبیت کند.
در مقابل، چین همچنان حق نظارت بر صادرات مواد با کاربرد نظامی را برای خود محفوظ نگه میدارد. موضوعی که نشان میدهد هنوز همه اختلافات حل نشده است.
امتیازی که برای ترامپ حیاتی است
سومین محور گفتوگوها مربوط به بخش کشاورزی است. حوزهای که بهشدت تحت تأثیر جنگ تجاری قرار گرفته است.
در سال گذشته، چین خرید سویا از آمریکا را تقریباً بهطور کامل متوقف و نیاز خود را از برزیل و آرژانتین تأمین کرد.
این اقدام ضربهای سنگین به کشاورزان آمریکایی وارد کرد؛ چرا که چین پیش از آن خریدار بیش از نیمی از صادرات ۲۴ میلیارد دلاری سویای آمریکا بود.
اکنون بسنت میگوید چین پذیرفته است «خرید قابلتوجه» سویا از آمریکا را از سر بگیرد. به گفته او، «کشاورزان آمریکایی از نتایج این توافق برای چند فصل آینده احساس خوبی خواهند داشت.»
این بند، برای ترامپ اهمیتی دوچندان دارد؛ چرا که رأیدهندگان مناطق کشاورزی، بخش مهمی از پایگاه سیاسی او را تشکیل میدهند.
فناوری پیشرفته و جنگ تراشهها
موضوع دیگر در دستور کار مذاکرات، کنترل صادرات فناوریهای پیشرفته میان دو کشور است.
آمریکا در سال گذشته محدودیتهایی بر صادرات نرمافزار طراحی تراشه و قطعات حساس هوافضا به چین اعمال کرده بود.
در مقابل، پکن نیز صادرات برخی مواد حیاتی برای تولید نیمههادیها را محدود کرد.
براساس گزارش رویترز، در هفتههای اخیر آمریکا برخی از این محدودیتها را کاهش داده و اجازه داده است صادرات نرمافزارهای طراحی تراشه از سر گرفته شود.
این اقدام نشانهای از تمایل دو طرف برای کاهش تنش در حوزه فناوری تلقی میشود، هرچند هنوز اختلاف در زمینه مالکیت فکری و انتقال دانش فنی باقی است.
نظارت بر صادرات فنتانیل
یکی از موضوعات کمتر رسانهای شده، اما مهم مذاکرات، همکاری در زمینه کنترل صادرات مواد پیشساز فنتانیل بود. مادهای که بحران اعتیاد در ایالات متحده را تشدید کرده است.
آمریکا از چین خواسته است تا صادرات این مواد شیمیایی را محدود و نظارت بر شرکتهای دارویی و واسطهها را افزایش دهد.
پکن در پاسخ، اعلام کرده آماده گفتوگو برای سازوکارهای مشترک نظارتی است. این بند میتواند یکی از معدود همکاریهای امنیتی واقعی میان دو کشور در سالهای اخیر باشد.
امتیازات متقابل دو کشور
گزارشها نشان میدهد که در چارچوب توافق موقت، هر دو کشور امتیازاتی به دست آوردهاند و امتیازاتی دادهاند.
هرچند با وجود توافق موقت، مسیر تحقق کامل توافق هنوز ناهموار است.
مسائل نظامی و فناوری همچنان حساس باقی ماندهاند و هر دو کشور در فضای داخلی خود با فشارهای سیاسی روبهرو هستند.
در آمریکا، کنگره و صنعت فناوری از دولت میخواهند در برابر «وابستگی به چین» محتاط بماند. در چین نیز بخشهای امنیتی نگران از دست رفتن اهرمهای راهبردی هستند.
تحلیلگران میگویند این چارچوب بیشتر به «آتشبس موقت» شباهت دارد تا «صلح پایدار.»
پیامدها برای اقتصاد بینالملل
توافق اولیه میان پکن و واشنگتن، هرچند شکننده، سیگنال مثبتی برای بازارهای جهانی ارسال کرده است.
بهای نفت و فلزات کمیاب در بازارهای جهانی پس از انتشار خبر افزایش یافت و شاخصهای بورس در آسیا و اروپا رشد ملایمی را نشان دادند.
برای اروپا و انگلیس که درگیر کاهش تولید خودرو به دلیل کمبود مواد معدنی و قطعات بودهاند، این آتشبس تجاری خبری امیدوارکننده است.
همچنین کشورهای صادرکننده سویا مانند برزیل و آرژانتین نیز اکنون باید خود را با بازگشت آمریکا به بازار چین تطبیق دهند.
چه خواهد شد؟
اکنون، همه نگاهها به دیدار رودرروی ترامپ و شی در سئول دوخته شده است. جایی که قرار است تصمیم نهایی درباره چارچوب موقت گرفته شود. توافقی که میتواند توافقی تاریخی یا آتشبسی کوتاه در میانه جنگ اقتصادی آمریکا و چین باشد.
