مذاکره همچنان در تعلیق/ موضع متفاوت وزیر خارجه با تداوم فشارهای آژانس انرژی اتمی
اقتصاد آنلاین
15 آبان 1404
1۰6
به گزارش اقتصادآنلاین، فضای مذاکرات و آینده دیپلماسی بین ایران و غرب غبارآلود است.
در روزی که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستار «بهبود جدی» همکاری ایران با آژانس نشده، وزیر خارجه می‌گوید که «برنامه‌ای برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد». البته در نگاه نخست ممکن است مذاکره با آمریکا و نظارت‌های آژانس بی‌ارتباط باشد، اما در عمل، همکاری‌های ایران با این نهاد وابسته به توافق با آمریکا و اروپا بوده است.
تاجایی که ایران آخرین توافق با آژانس در قاهره برای بازرسی از سایت‌های هسته‌ای را منوط به فعال‌نشدن مکانیسم حل اختلاف برجام (اسنپ‌بک) کرده بود. اتفاقی که رخ نداد و به این ترتیب توافق قاهره هم بلاموضوع شد.
اظهارات گروسی در آستانه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاکی از احتمال افزایش فشار‌ها و اقدامات تقابلی اروپا علیه ایران است.
واکنش وزیر خارجه به سفر عمان
در روزهای گذشته، سفر مجید تخت‌روانچی معاون وزیرخارجه به عمان و سپس اخبار متعاقب آن، گمانه‌زنی‌های زیادی را مطرح کرد. اما در نهایت اسماعیل بقائی سخنگوی وزارت خارجه گفت که تخت‌روانچی پیامی از واشنگتن در عمان دریافت نکرده است.
پیش از بقائی اما، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت دریافت پیام از آمریکا را تایید کرده بود و گفته بود که درباره کم‌وکیف آن در آینده توضیح خواهد داد. البته مهاجرانی تاکنون به این وعده عمل نکرده و همین موضوع نشان می‌دهد که شاید خبر اولیه او هماهنگ‌شده نبوده است.
چراکه امروز و در حاشیه نشست هیات دولت نیز، سیدعباس عراقچی وزیر خارجه گفت که «در حال حاضر برنامه‌ای برای مذاکره با آمریکا وجود ندارد که ما به واسطه یا میانجی احتیاج نیاز داشته باشیم. سفر آقای تخت روانچی برای گفت‌و‌گو‌های سیاسی که با عمان داریم به مسقط رفتند.»
در روزهای اخیر، عمان و قطر آشکارا از مذاکرات ایران و آمریکا حمایت کردند و خواستار شکل‌گیری توافقی برد-برد شدند.
وزیر خارجه: فقط درباره موضوع هسته‌ای مذاکره می‌کنیم
بررسی‌ها نشان می‌دهد که با وجود تحرکات دیپلماتیک، هنوز تغییری در مواضع ایران و آمریکا ایجاد نشده است. سیدعباس عراقچی وزیر خارجه گفته که «آمریکا همیشه بحث‌های موشکی و منطقه‌ای را برای مذاکره با ما مطرح کرده است، اما مواضع ما کاملاً شفاف و روشن بوده است و اگر احیاناً مذاکره‌ای رخ دهد، فقط در خصوص مسائل هسته‌ای خواهد بود.»
این اظهارنظر نشان می‌دهد که اگر پیامی هم از سوی واشنگتن در کار بوده باشد، احتمالا طرح پیشنهاد توافقی چندجانبه است. ضمن آنکه دولت آمریکا بر توقف غنی‌سازی اورانیوم در ایران اصرار دارد.
در مقابل، اما وزیر خارجه تاکید کرده که غنی‌سازی خط قرمز ایران در مذاکره است و موضوعات دیگر به هیچ وجه روی میز مذاکره مطرح نیست.
ادعاهای گروسی در آستانه نشست شورای حکام
در چنین شرایطی و در آستانه نشست دوره‌ای شورای حکام آژانس، رافائل گروسی همچنان به طرح ادعا‌هایی علیه ایران ادامه می‌دهد.
او مدعی شده: می‌توانید بگویید عضو NPT هستم، اما به تعهداتم عمل نمی‌کنم. نمی‌توانید از آژانس انتطار داشته باشید بگوید که بسیار خب، از آنجا که جنگی را پشت سر گذاشته‌اید، پس در یک دسته‌بندی متفاوت هستید.»
گروسی همچنین مدعی شد که اگر ایران سطح همکاری خود را افزایش ندهد «من باید گزارش کنم که آگاهی‌مان را از وضعیت مواد هسته‌ای ایران کاملاً از دست داده‌ایم.»
برخلاف اظهارات گروسی، ایران، روسیه و چین، اما در نامه‌ای با اشاره به پایان قطع‌نامه ۲۲۳۱، گفته‌اند که از این گزارش‌های آژانس باید محدود به وضعیت اجرای تعهدات پادمانی در ایران باشد
نکته دیگری که گروسی در مصاحبه با «فایننشال تایمز» به آن اشاره کرده عدم دسترسی به ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد در ایران است.
این در حالی است که وزیر خارجه ایران گفته که این اورانیوم زیر آوار است و «ما قصدی برای خارج کردن آنها از زیر آوار نداریم تا زمانی که شرایطش مهیا شود. البته اطلاعی هم نداریم که از این میزان ۴۰۰ کیلو چه مقدارش سالم است و چه مقدارش از بین رفته است و تا وقتی آنها را از زیر آوار خارج نکنیم هم اطلاعی نخواهیم داشت.»
با این همه ادعاهای گروسی نشان می‌دهد که او همچنان قصد دارد با موضوع ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم مانور دهد و بر ادعاهای خود پافشاری کند.
چه خواهد شد؟
هرچند که تحرکات دیپلماتیک و مواضع آشکار و سیگنال‌های پنهان در جریان است، مشخص نیست که تهران و واشنگتن سرانجام به مذاکره برمی‌گردند یا نه. مذاکراتی که البته اگر هم شکل بگیرد، به گفته وزیر خارجه ایران «غیرمستقیم» خواهد بود.
