عاملی: استعمار ذهن انسان‌ها، نخستین و عمیق‌ترین شکل سلطه غرب است
مهر نیوز mehrnews
19 آبان 1404
1۰7
به گزارش خبرنگار مهر، حجت‌الاسلام سعیدرضا عاملی، دبیر اسبق شورای عالی انقلاب فرهنگی، در همایش «ما و غرب» با بیان اینکه استعمار ذهن انسان‌ها، نخستین و عمیق‌ترین شکل سلطه غرب است، گفت: در دنیای امروز، استعمار فکری و ذهنی جایگزین استعمار فیزیکی شده و این همان خطری است که آزادی و حریت انسان را تهدید می‌کند.
وی اظهار کرد: برخی اندیشمندانی که در کشورهای غربی زندگی کرده‌اند می‌گویند حریت را باید بر هر نوع ایدئولوژی ترجیح داد. نظام فکری جدید غرب، مطلوبی نظام‌یافته همچون اسلام و توحیدگرایی را جایگزین نکرده و در نتیجه دچار نوعی سردرگمی معرفتی است.
عاملی افزود: در یکی از آثار مهم اندیشمندان غربی آمده است که استعمار نوین، از استعمار ذهن‌ها آغاز شد. وقتی ذهن انسان استعمار شد، نتیجه آن پذیرش سلطه، تسلیم در برابر نهادهای حاکم و حتی تضعیف تصویر خدا در ذهن انسان بود. وقتی عظمت خدا به‌عنوان خالق ارزش‌ها در اندیشه انسان کم‌رنگ شود، استعمار ذهنی شکل می‌گیرد.
دبیر اسبق شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه سخنان خود سه دوره تاریخی استعمار را برشمرد و گفت: دوره نخست، استعمار فیزیکی و جغرافیایی بود که در آن، قدرت‌های استعماری تا سال ۱۹۱۴ نزدیک به ۸۵ درصد خاک و دریاهای جهان را تصرف کردند. حدود ۲۳ درصد این اراضی در اختیار بریتانیا بود و سایر بخش‌ها بین پرتغال، اسپانیا، ایتالیا و فرانسه تقسیم شد.
وی افزود: در دوره سوم استعمار که هم‌اکنون با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در جریان است، سلطه‌گری از طریق اختلال در ذهن، رفتار، سبک زندگی و نگرش انسان‌ها صورت می‌گیرد. این مرحله، خطرناک‌ترین شکل استعمار است زیرا بدون اشغال سرزمین، هویت فرهنگی و استقلال فکری ملت‌ها را هدف قرار می‌دهد.
عاملی تأکید کرد: ایران امروز به‌ویژه به‌دلیل قدرت فرهنگی، استقلال‌گرایی و رهبری الهی خود، در معرض این نوع تهاجم قرار دارد. به‌زعم من، هدف اصلی دشمنان، نه منابع طبیعی ایران بلکه تضعیف ارزش‌های فرهنگی و الهی این سرزمین است.
عاملی با اشاره به استعمار فرهنگی و مجازی به‌عنوان مراحل جدید سلطه غرب بر جوامع، گفت: وقتی استعمارگران از کشورهایی مانند الجزایر خارج شدند، اعلام کردند که می‌رویم، اما در واقع ماندند؛ زیرا گفتند ما از خاک می‌رویم، اما دین، ایمان و فرهنگ شما را ترک نمی‌کنیم. این یعنی آغاز استعمار فرهنگی، تسخیر ذهن و سبک زندگی ملت‌ها.
وی افزود: استعمار فرهنگی مقدمه‌ای بود برای ورود به مرحله پیچیده‌تر، یعنی استعمار مجازی. ما در سال ۱۳۸۹ کتاب استعمار مجازی آمریکا را نوشتیم و با استدلال‌های روشن نشان دادیم که این پدیده بسیار جدی است. استعمار مجازی، تسخیر جوامع از طریق فناوری‌های نو، داده‌ها و فضای دیجیتال است؛ فضایی که به ظاهر آزاد، اما در واقع کنترل‌شده است.
عاملی با اشاره به ساختار پیچیده نظام دیجیتال جهانی اظهار کرد: امروز نظام فراگیر کامپیوتری به‌گونه‌ای طراحی شده که دیوایس‌ها مانند ذرات در همه عرصه‌های زندگی پراکنده‌اند. در فناوری کوانتوم، مفاهیمی مانند درهم‌تنیدگی، عدم قطعیت و حضور همه‌جاگونه، عملاً امکان اشراف کامل بر رفتار و اندیشه انسان‌ها را فراهم کرده است. به‌عنوان مثال، موتور جست‌وجوی گوگل برای پاسخ به هر پرسش از حدود ۳۰۰ میلیارد متغیر استفاده می‌کند و حجم داده‌های ذخیره‌شده در آن معادل سه تریلیون کتاب ۵۰۰ صفحه‌ای است.
وی ادامه داد: در ایران، بیش از ۹۹.۵ درصد جست‌وجوهای اینترنتی از طریق گوگل انجام می‌شود؛ به این معنا که همه رفتارها، علایق، اولویت‌های خرید و حتی سبک زندگی ما برای این شبکه جهانی قابل‌ردیابی است، بدون آنکه نیازی به جاسوس باشد.
عاملی با اشاره به سلطه شرکت‌های مادر اینترنتی افزود: شرکت آلفابت، مالک گوگل و یوتیوب، امروز پدر تمام زیرمجموعه‌های داده‌محور جهان است. یوتیوب با بیش از دو میلیارد و هفتصد میلیون کاربر و گوگل با پنج میلیارد کاربر فعال، عملاً بزرگ‌ترین ابزار مهندسی فرهنگی جهان شده‌اند. این شرکت‌ها نه فقط اطلاعات ما را ذخیره می‌کنند، بلکه ارزش‌ها، ذائقه‌ها و نگرش‌های فرهنگی ملت‌ها را نیز بازتعریف می‌نمایند.
او با هشدار نسبت به آثار فرهنگی این پدیده گفت: تغییرات فرهنگی در جامعه ایران با شتابی بی‌سابقه در حال وقوع است. به‌عنوان نمونه، کاهش نرخ رشد جمعیت در کشور ما در حالی طی ۱۱ سال اتفاق افتاد که غرب برای رسیدن به همین مرحله حدود ۴۰ تا ۵۰ سال زمان صرف کرد. این نشان می‌دهد که استعمار مجازی تنها در فضای تکنولوژیک باقی نمانده و بر سبک زندگی و آینده فرهنگی ما اثر مستقیم گذاشته است.
عاملی تصریح کرد: در برابر استعمار مجازی، راه‌حل قطع استفاده از فناوری نیست، بلکه قدرتمند شدن در این فضاست. همان‌گونه که رهبر معظم انقلاب تأکید کرده‌اند، ما باید در فضای مجازی قدرت پیدا کنیم؛ زیرا امروز، قدرت حقیقی در جهان، قدرت مجازی است.
